Typologia zachowań ludzkich

W codziennym życiu możemy obserwować wiele zachowań. Niekiedy mówimy, że ktoś się zachowuje „źle”, albo „ładnie”, nie zastanawiając się nawet nad przyczynami określonych działań. Tymczasem w kontaktach międzyludzkich możemy zaobserwować kilka rodzajów zachowań i nie zawsze są one czarno-białe.

Cztery podstawowe typy zachowań

Opisując zachowania człowieka, możemy wyróżnić cztery  podstawowe typy, a mianowicie: zachowania agresywne, manipulujące, uległe i asertywne. Typologia oraz przykłady je obrazujące, przedstawiają się następująco:

• zachowania agresywne – oznacza respektowanie swoich praw, ale łamanie cudzych. Zachowanie to wynika najczęściej z nastawienia lękowego, kompleksów, frustracji. Osoby reprezentujące ten typ zachowania, narzucają innym swoje racje, zmuszają otoczenie do przyjmowania ich punktu widzenia.
• zachowania manipulujące  – oznaczają lekceważenie praw innych oraz lekceważenie praw własnych. Zachowania te są wypadkową niskiej samooceny oraz niepewności, wynikającej z różnych kompleksów.
• zachowania uległe  –  oznacza respektowanie praw innych, lekceważenie własnych praw. Zachowanie to, jest najczęściej wynikiem niskiego poczucia własnej wartości lub restrykcyjnego wychowania. Osoby reprezentujące ten typ zachowania często przyjmują postawę „kozła ofiarnego”, wchodzą w rolę ofiary. Podobnie, jak w przypadku zachowań agresywnych oraz manipulujących, podstawą zachowań uległych jest niska samoocena, kompleksy oraz lęk przed otoczeniem;
• zachowania asertywne – oznacza respektowanie praw własnych i jednoczesne respektowanie praw innych ludzi. Zachowanie to wynika najczęściej z wysokiej samooceny oraz pewności siebie, a także ze świadomości swoich emocji, motywacji i kompetencji.

Warto sobie uświadomić, że różne typy zachowań pociągają za sobą róże reakcje na tę samą sytuację.