Przyczyny nieśmiałości
Nieśmiałość najczęściej dotyka dzieci, stanowiąc zmorę ich szkolnego życia, znacznie przeszkadzając nie tylko w nawiązywaniu nowych kontaktów, ale nawet w funkcjonowaniu na zajęciach. Czerwienie się, jąkanie, niezdarne ruchy, brak aktywności na lekcji, brak przyjaciół – to wszystko oznaki nieśmiałości. Skąd się ona bierze i jak z nią walczyć?
Skąd się bierze nieśmiałość?
Przyczyn nieśmiałości można doszukiwać się w różnych sferach życia, a niektórzy naukowcy wskazują nawet, że nieśmiałość jest cechą dziedziczną. Są zatem osoby nieśmiałe od urodzenia, mające wrażliwy system nerwowy odziedziczony po przodkach, a także osoby, które po prostu nie przyswoiły sobie umiejętności społecznych. Odnośnie tej drugiej grupy, przyczynami nieśmiałości mogą być negatywne doświadczenia w kontaktach interpersonalnych, nieustanny lęk o konsekwencje swoich działań, częste przywoływanie w pamięci negatywnych sytuacji życiowych.
Tym samym, zachowania nieśmiałego można się oduczyć poprzez nabywanie umiejętności społecznych. Niestety nie jest to uniwersalny sposób – są bowiem osoby, które przyswoiły sobie umiejętności społeczne, a mimo to pozostają nieśmiałe.
Psychoanalitycy twierdzą, że nieśmiałość to reakcja na niezaspokojone pierwotne pragnienia i jest m.in. wynikiem zaabsorbowania ego samym sobą, albo zbyt wczesnym „odstawieniem” dziecka od matki. Z kolei psycholodzy społeczni przekonują, że na nieśmiałość wpływ mają warunki życia w społeczeństwie, wymuszające częste zmiany (miejsca zamieszkania, szkoły itp.), izolacja ludzi i brak potrzeby bezpośrednich kontaktów interpersonalnych (np. zabawy przed komputerem, a nie w grupie rówieśników).
Przyczyn nieśmiałości doszukuje się także w kolejności urodzin w rodzinie – rodzice bowiem częściej niż przed kolejnymi dziećmi stawiają wzniosłe cele przed pierworodnymi, a w konsekwencji są wobec nich bardziej wymagający. Problem pojawia się wówczas, kiedy dziecko nie ma wystarczających zdolności, by zaspokoić oczekiwania rodziców. Może mieć w takiej sytuacji poczucie, że nie sprostało oczekiwaniom, co powoduje obniżenie jego poczucia wartości.
Na nieśmiałość dziecka może mieć również wpływ nieśmiałość rodziców, a szczególnie matki. Przebywając z rodzicami, dziecko bowiem przejmuje model ich zachowania. U źródeł nieśmiałości leżą ponadto takie uczucia, jak: lęk społeczny, zależność psychiczna od innych oraz bierność.